Piłka ręczna to dynamiczna dyscyplina sportowa, która wymaga odpowiednio przygotowanej przestrzeni do gry. Standardowe wymiary boiska oraz jego właściwe oznakowanie są kluczowe dla prawidłowego przebiegu rozgrywek. Równie istotne jest wyposażenie, w tym przede wszystkim bramki o określonych parametrach. W niniejszym artykule przedstawiamy szczegółowe informacje dotyczące wymiarów i wyposażenia boiska do piłki ręcznej zgodnie z międzynarodowymi standardami.
Podstawowe wymiary boiska do piłki ręcznej
Boisko do piłki ręcznej ma kształt prostokąta. Według oficjalnych przepisów Międzynarodowej Federacji Piłki Ręcznej (IHF), standardowe wymiary boiska wynoszą:
Długość: 40 metrów
Szerokość: 20 metrów
Wymiary te odnoszą się do wewnętrznych krawędzi linii ograniczających boisko. W przypadku mniejszych hal sportowych, zwłaszcza w rozgrywkach amatorskich lub młodzieżowych, dopuszcza się zmniejszenie wymiarów boiska do:
Długość: minimum 38 metrów
Szerokość: minimum 18 metrów
Wokół boiska musi znajdować się przestrzeń bezpieczeństwa – za liniami końcowymi powinna wynosić co najmniej 1 metr, a wzdłuż linii bocznych – co najmniej 0,5 metra. Zapewnia to ochronę zawodników przed kontuzjami podczas dynamicznych akcji.
Oznakowanie boiska – linie i strefy
Boisko do piłki ręcznej posiada charakterystyczne oznakowanie w postaci linii o szerokości 5 cm. Wszystkie linie są integralną częścią obszaru, który ograniczają. Prawidłowe oznakowanie umożliwia zarówno zawodnikom, jak i sędziom precyzyjne określenie pozycji na boisku podczas dynamicznej gry.
Linia środkowa
Dzieli boisko na dwie równe połowy i łączy środki linii bocznych. Na jej środku znajduje się punkt centralny, od którego rozpoczyna się gra po zdobyciu bramki. Linia środkowa jest również punktem odniesienia dla strefy zmian.
Linie bramkowe
Znajdują się na krótszych bokach prostokąta. Odcinek linii bramkowej między słupkami bramki ma szerokość 3 metrów i jest nazywany linią bramki. Piłka musi całkowicie przekroczyć tę linię, aby bramka została uznana.
Pole bramkowe
Jest to jedna z najbardziej charakterystycznych stref na boisku do piłki ręcznej. Pole bramkowe wyznacza linia pola bramkowego (linia 6 metrów), która jest poprowadzona w następujący sposób:
- Przed bramką równolegle do linii bramkowej w odległości 6 metrów od niej
- Po bokach łączy się z linią bramkową dwoma ćwierćokręgami o promieniu 6 metrów, których środki znajdują się przy wewnętrznych, tylnych krawędziach słupków bramki
Tylko bramkarz może przebywać w polu bramkowym podczas gry. Zawodnicy z pola nie mogą wkraczać na ten obszar, co jest jedną z podstawowych zasad piłki ręcznej.
Linia rzutów wolnych
Znana również jako linia 9 metrów, jest linią przerywaną, poprowadzoną równolegle do linii pola bramkowego, w odległości 3 metrów od niej (czyli 9 metrów od linii bramkowej). Segmenty linii oraz przestrzenie między nimi mają po 15 cm długości. Rzuty wolne wykonywane są zza tej linii, co zapewnia odpowiednią odległość od bramki.
Linia rzutów karnych
Jest to linia o długości 1 metra, umieszczona centralnie przed bramką w odległości 7 metrów od linii bramkowej. Z tego miejsca wykonywane są rzuty karne, będące jednym z najbardziej emocjonujących momentów meczu – bezpośredni pojedynek między rzucającym a bramkarzem.
Linia ograniczająca bramkarza
Znana jako linia 4 metrów, ma długość 15 cm i jest umieszczona centralnie przed bramką, w odległości 4 metrów od linii bramkowej. Wyznacza granicę, do której bramkarz może wysunąć się podczas obrony rzutu karnego, co zapewnia równowagę szans między bramkarzem a wykonującym rzut.
Strefa zmian
Znajduje się przy linii bocznej, po stronie ławek drużyn. Rozciąga się od linii środkowej na odległość 4,5 metra w każdą stronę. To miejsce, gdzie zawodnicy wchodzą i schodzą z boiska podczas zmian. Prawidłowe przeprowadzanie zmian w tej strefie zapewnia płynność gry i zapobiega karom za nieprawidłowe zmiany.
Bramki do piłki ręcznej – wymiary i specyfikacja
Bramki są kluczowym elementem wyposażenia boiska do piłki ręcznej. Zgodnie z przepisami IHF, powinny spełniać następujące parametry:
Szerokość: 3 metry (wewnętrzny wymiar)
Wysokość: 2 metry (wewnętrzny wymiar)
Głębokość: minimum 1 metr u góry i minimum 1,25 metra na poziomie podłoża
Bramki muszą być solidnie przymocowane do podłoża lub do ściany za nimi, co zapewnia bezpieczeństwo zawodników podczas dynamicznej gry, gdy często dochodzi do kontaktu z bramką.
Słupki i poprzeczka
Wykonane są zazwyczaj z aluminium lub innego lekkiego metalu o przekroju kwadratowym 8×8 cm. Słupki i poprzeczka muszą być pomalowane w pasy o szerokości 20 cm, w dwóch kontrastujących kolorach (najczęściej czerwono-białe lub czarno-białe). Takie oznakowanie ułatwia zawodnikom i sędziom precyzyjne określenie, czy piłka przekroczyła linię bramkową.
Siatka
Siatka bramkowa powinna być wykonana z materiału odpornego na zerwanie, o oczkach nie większych niż 10×10 cm. Musi być zamocowana w taki sposób, aby piłka wpadająca do bramki pozostawała w niej i nie mogła odbić się z powrotem na boisko. Siatka powinna być luźna, aby piłka nie odbijała się od niej, co mogłoby prowadzić do kontrowersji podczas gry.
Nawierzchnia boiska i dodatkowe wyposażenie
Nawierzchnia
Współczesne boiska do piłki ręcznej mają najczęściej nawierzchnię syntetyczną, która zapewnia odpowiednią przyczepność i amortyzację. W halach sportowych stosuje się specjalne wykładziny sportowe lub parkiet. Nawierzchnia powinna być płaska, bez nierówności i zapewniać bezpieczeństwo zawodnikom podczas szybkich zwrotów, skoków i upadków, które są nieodłącznym elementem tej dynamicznej dyscypliny.
Tablica wyników
Niezbędnym elementem wyposażenia jest elektroniczna tablica wyników, która pokazuje aktualny wynik meczu, czas gry oraz często liczbę fauli i kary czasowe. Nowoczesne systemy oferują również możliwość wyświetlania statystyk meczowych, co podnosi atrakcyjność widowiska dla kibiców.
Ławki dla zawodników
Po jednej stronie boiska, w pobliżu strefy zmian, znajdują się ławki dla zawodników rezerwowych i sztabu szkoleniowego obu drużyn. Ławki powinny zapewniać miejsce dla wszystkich zawodników rezerwowych oraz członków sztabu, co zwykle oznacza minimum 16 miejsc siedzących.
Stolik sędziowski
Umieszczony jest na wysokości linii środkowej, przy linii bocznej, po stronie stref zmian. Przy nim pracują sędziowie stolikowi, odpowiedzialni za kontrolę czasu gry, zmian zawodników i kar. Stolik sędziowski musi być wyposażony w chronometr, tablicę wyników oraz system sygnalizacji dźwiękowej oznaczającej koniec czasu gry lub przerwy.
Różnice w wymiarach boisk w zależności od kategorii rozgrywek
Chociaż międzynarodowe przepisy określają standardowe wymiary boiska do piłki ręcznej, w praktyce istnieją pewne modyfikacje w zależności od kategorii wiekowej i poziomu rozgrywek:
Piłka ręczna młodzieżowa
Dla najmłodszych kategorii wiekowych (mini piłka ręczna) stosuje się zmniejszone boiska:
- Długość: 20-28 metrów
- Szerokość: 13-15 metrów
- Zmniejszone bramki: 2,4 m (szerokość) x 1,7 m (wysokość)
Dostosowanie wymiarów boiska i bramek do możliwości fizycznych młodych zawodników pozwala na prawidłowy rozwój umiejętności technicznych i taktycznych, a także zwiększa ich zaangażowanie w grę.
Piłka ręczna plażowa
Ta odmiana piłki ręcznej rozgrywana jest na mniejszym boisku:
- Długość: 27 metrów
- Szerokość: 12 metrów
- Pole bramkowe wyznaczone jest linią w odległości 6 metrów od bramki
Piłka ręczna plażowa charakteryzuje się nie tylko innymi wymiarami boiska, ale także specyficzną nawierzchnią piaskową, co wymusza odmienną technikę poruszania się i rzutów. Bramki mają standardowe wymiary jak w halowej piłce ręcznej, ale ich konstrukcja musi być dostosowana do montażu na piaszczystym podłożu.
Znajomość wymiarów i wyposażenia boiska do piłki ręcznej jest istotna nie tylko dla organizatorów zawodów, ale także dla zawodników, trenerów i kibiców. Właściwe przygotowanie przestrzeni do gry zapewnia bezpieczeństwo uczestników i umożliwia prawidłowy przebieg rozgrywek zgodnie z przepisami. Standaryzacja wymiarów na poziomie międzynarodowym pozwala zawodnikom na płynne przejście między różnymi poziomami rozgrywek i ligami w różnych krajach, co sprzyja rozwojowi tej widowiskowej dyscypliny sportu.